Ustawa z 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 85, poz. 458), wprowadziła do polskiego porządku prawnego zapis windykacyjny, ustawa weszła w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia, tj. 23 października 2011 r. od tej daty możliwe jest więc sporządzanie testamentu z zapisem windykacyjnym.

W testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego spadkodawca może postanowić, że oznaczona osoba nabywa dany przedmiot z chwilą otwarcia spadku – śmierci spadkodawcy.

Przedmiotem zapisu windykacyjnego może być:

1) rzecz oznaczona co do tożsamości;

2) zbywalne prawo majątkowe;

3) przedsiębiorstwo lub gospodarstwo rolne;

4) ustanowienie na rzecz zapisobiercy użytkowania lub służebności.

Zapisem windykacyjnym mogą być objęte przedmioty majątkowe należące do majątku wspólnego małżonków pozostających w ustroju wspólności ustawowej (Uchwała Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 18 lipca 2012 r., III CZP 46/2012)

Zapis windykacyjny jest bezskuteczny, jeżeli w chwili otwarcia spadku przedmiot zapisu nie należy do spadkodawcy albo spadkodawca był zobowiązany do jego zbycia. Jeżeli przedmiotem zapisu jest ustanowienie dla zapisobiercy użytkowania lub służebności, zapis jest bezskuteczny, gdy w chwili otwarcia spadku przedmiot majątkowy, który miał być obciążony użytkowaniem lub służebnością nie należy do spadku albo spadkodawca był zobowiązany do jego zbycia.

Zapis windykacyjny można przyjąć lub odrzucić w ciągu sześciu miesięcy od dowiedzenia się przez zapisobiercę windykacyjnego o treści testamentu. Po bezskutecznym upływie tego terminu następuje przyjęcie zapisu windykacyjnego z mocy prawa.

Zarówno Sąd - stwierdza nabycie zapisu windykacyjnego w postanowieniu o nabyciu spadku,  jak i notariusz - sporządzając akt poświadczenia dziedziczenia wskazuje zapisy windykacyjne.

Zapisobiercy windykacyjni mogą złożyć wniosek o stwierdzenie nabycia spadku i są uczestnikami tego postępowania. Obowiązkiem sądu jest zatem ustalenie, czy spadkodawca dokonał rozrządzeń, na czyją rzecz i czy są one skuteczne. Stwierdzenie nabycia spadku oraz notarialne poświadczenie dziedziczenia nie może nastąpić przed upływem sześciu miesięcy od otwarcia spadku, chyba że wszyscy znani spadkobiercy i zapisobiercy windykacyjni złożyli już oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku lub zapisu windykacyjnego.

W postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku sąd stwierdza nabycie przedmiotu zapisu windykacyjnego, wymieniając osobę, dla której spadkodawca uczynił zapis windykacyjny, oraz przedmiot tego zapisu.

W treści aktu poświadczenia dziedziczenia notariusz wskazuje osoby, na których rzecz spadkodawca uczynił zapisy windykacyjne, oraz przedmioty tych zapisów. Oczywiście notariusz wymienia tylko te zapisy windykacyjne, które w jego ocenie są skuteczne.

Jeżeli sąd w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku nie orzekł o zapisie windykacyjnym, uczestnik postępowania może wystąpić z odrębnym wnioskiem o stwierdzenie nabycia przedmiotu zapisu windykacyjnego. Skuteczność zapisu windykacyjnego podlega ocenie na podstawie prawa obowiązującego w chwili otwarcia spadku. (Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2014 r., III CZP 95/13)